3. Uluslararası‘ Yeşeren Bir Bitki’ Onkoloji Günleri
18-23 Aralık 2009 ANKARA TÜRKİYE
“İnsani Gelişme” ve “Kurumsal Sosyal Sorumluluk”
Genç Birikim Derneği olarak, iki yıl üst üste Muş’da düzenlediğimiz “Yeşeren Bir Bitki” Onkoloji Günleri’nin üçüncüsünü 18-23 Aralık 2009 tarihleri arasında Ankara’da gerçekleştirdik. Bir gençlik derneği olarak en önemli hedeflerimizin başında, toplumun kaynağı olan çocukları ve gençleri kansere karşı korumak geliyor. Kanser çok tehlikeli bir sağlık problemi ve erken teşhis kanser tedavisini kolaylaştırıyor. Bu nedenle kansere karşı ailelerin, çocukların ve gençlerin doğru bilgilendirilmesi hastalığın önlenmesi ve erken teşhis açısından oldukça önemli.
Sağlık Bakanlığı Kanserle Savaş Dairesi Başkanlığı; Türkiye’nin 2008 yılında kanser tedavisi için 2.8 Milyar EURO harcadığını ve bunun Türkiye Cumhuriyeti Sağlık Bakanlığı bütçesinin yarısı olduğunu ve bu hızla gittiği takdirde dünyada ve Türkiye’de önümüzdeki yıllarda birinci ölüm nedeninin kanser olacağına önemle dikkat çekmektedir. Sınır tanımayan bir hastalık olan kanser, psiko-sosyal ve ekonomik tarafları olan çok yönlü bir sağlık sorunudur. Bu nedenle ailelerin, gençlerin ve sivil toplum kuruluşlarının kanserle mücadele sürecinde etkin olarak yer alması, kanserle mücadele alanını genişletecek, güçlendirecek ve toplumsal bir bilinç yaratılması konusunda yapılan çalışmalara katkı sağlayacaktır.
Bu duygu ve düşüncelerle gerçekleştirdiğimiz, 3. Uluslararası “Yeşeren Bir Bitki” Onkoloji Günleri ulusal ve uluslararası sivil toplum deneyimleri ve iyi örneklerin paylaşılması için bir zemin yaratmış, kanser konusu sağlık politikaları ekseninde insani gelişme ve kurumsal sosyal sorumluluk yaklaşımıyla birlikte ele alınmıştır. Bu yaklaşım Onkoloji Günleri’ni bugüne değin kanser üzerine düzenlenen ulusal ve uluslararası çalışmalardan farklılaştırmış ve yeni bir bakış açısı yaratmıştır.19 değişik ülkeden 34 kişi, Ankara’dan ve değişik illerden katılımcılarla birlikte yaklaşık 120 kişi Onkoloji Günlerini katılma imkanı bulmuştur.
3.Uluslararası “ Yeşeren Bir Bitki ”Onkoloji Günleri’nden kısa bir özet…
Kanserle mücadele konusunda uzun yıllardır faaliyet gösteren uluslararası katılımcılar kanser konusunun “İnsani Gelişme” ve “Kurumsal Sosyal Sorumluluk” yaklaşımıyla ele alınmasını oldukça ilgi çekici bulmuşlardır. Düzenleyecekleri projelerde ve toplantılarda insani gelişmeyi “yenilikçi” bir yaklaşım olarak kullanacaklarının üzerinde durmaları, kanserle mücadele alanında Türkiye’nin deneyimlerini uluslararası alana fark yaratarak aktarabileceğinin açık bir göstergesidir. Bunun dışında çalıştaylar ve konferans biçimde hazırladığımız program, iki farklı yöntemin birarada kullanılması eğitmen, moderatör ve oturumların etkisini oldukça yükseltmiş ve Onkoloji Günleri’nin verimini artırmıştır. Eğitmen, moderatör ve oturum başkanlarının konuya olan hakimiyeti verimin artmasında ve Onkoloji Günleri’nin başarıyla uygulanmasında çok önemli bir etki yaratmıştır.
Onkoloji Günlerinin tüm programı gazeteci, spiker ve TV programları yapımcısı Özlem Gürses tarafından son derece etkileyici bir şekilde sunulmuştur. Sayın Gürses oturumlar ve konuşmacılar arasındaki konu geçişlerini herhangi bir kopukluk yaratmadan çok profesyonel geçişlerle kurgulamıştır. Eğitmen, moderatör, oturum başkanları ve konuşmacıların kendi alanlarında sadece Türkiye’de değil uluslararası alanda da tanınan kişiler olması Onkoloji Günleri’nin programını ve çıktılarını güçlendirmiştir.
19 değişik ülkeden gelen davetliler Türkiye’de kanserle mücadele konusunda gerek devletin gerekse sivil toplum kuruluşlarının çalışmalarının uluslararası alanda rehber niteliği taşıyan öğeler içerdiğinin üzerinde önemle durmuşlardır. Devletin (Sağlık Bakanlığı) sivil toplum kuruluşlarıyla işbirliği yapma isteği ve bu konuda karşılıklı olarak yapılan girişimler büyük takdir toplamıştır.
UZMANLAR KANSERLE MÜCADELEDE KORUNMA VE ERKEN TEŞHİSİN ÖNEMİ DİKKAT ÇEKTİ
Ankara Numune Eğitim ve Araştırma Hastanesi Başhekimi Doç. Dr. Nurullah Zengin Türkiye’de kanser tedavisi ve yapılanması ve Hacettepe Üniversitesi’nden Doç.Dr.Salih Emri kanserle mücadelede erken teşhisin öneminden bahsetmişlerdir. Kendileri Türkiye’de kanserin tedavi edilebilen hastalıklar sınıfında görüldüğünü ve bu durumun kanser tedavisi konusunda Türkiye’nin özgüvenini ortaya koyduğunu söylemişler ve risk grubunda olan kişilerin düzenli olarak sağlık kontrolünden geçmesinin erken teşhisi ve tedaviyi kolaylaştıracağının altını çizmişlerdir. Yrd.Doç.Dr. Sevgi Sun Kapucu kanserden korunmada beslenme tarzı ve değişimler hakkında bilgiler vermiştir. Toplum sağlığının korunması konusunda beslenme ve yaşam tarzı üzerine çocuklara ve gençlere bilinç kazandırılmasının olası kanser teşhislerini oldukça düşüreceğini belirtmiştir.
Onkoloji Günlerine oturum başkanı olarak katılan Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı İletişim Müdürü ve İnsani Gelişme Raporu Koordinatörü ve Başyazarı Aygen Aytaç ve Birleşmiş Milletler Nüfus Fonu Üreme Sağlığı Program Koordinatörü Dr. Gökhan Yıldırımkaya, İnsani Gelişme ve Sağlık ilişkisiyle birlikte özellikle gençlerin kansere karşı korunması konusunda uluslararası bakış açısını ortaya koymuştur. Aytaç, insani gelişme üzerine yaptığı sunumda sağlık-kalkınma ilişkisi üzerinde durmuştur. Sağlık konusunun insani gelişmenin en önemli üç önceliğinden biri olduğunu ve sağlık politikaları içerinde özel bir yeri olan kanser konusunun da, insani gelişme yaklaşımıyla birlikte ele alınmasının kanserle mücadele alanındaki hedeflere ulaşmayı kolaylaştıracağını ve bu alandaki stratejik planlamanın insani gelişme endekslerine göre yapılandırılmasını tavsiye etmiştir.
TÜRKİYE’NİN KANSERLE MÜCADELE KONUSUNDAKİ ÇALIŞMALARINA ÖVGÜ
Avrupa Kanser Hastaları Koalisyonu’nun (ECPC) 41 ülkeden 300 üyesi bulunmaktadır. Kanser hastalarının haklarını savunmak ve kanserle mücadele üzerine çalışmalar yapan koalisyon dünyadaki en önemli üst yapılardan biridir. ECPC Başkan Yardımcısı Simona Ene ve ECPC Politika Bölümü Koordinatörü Denis Horgan, 3.Uluslararası “Yeşeren Bir Bitki” Onkoloji Günleri’nin program ve içeriğinin zenginliğinden, yeni / yenilikçi yöntemler ve bakış açılarının önünü açan bir yöntemle düzenlenmesinden memnuniyet duyduklarını ifade ettiler. Ayrıca ECPC’ye ve Avrupa Medikal Onkoloji Topluluğu’na katılmaya ve toplantılarına davet etmişlerdir. Kendileri yaptıkları konuşmalarda ilk kez geldikleri Türkiye’nin kanserle mücadele konusundaki çalışmalarından övgüyle söz etmişlerdir. Avrupa’da yapılan kanserle mücadele çalışmalarına Türkiye’den sivil toplum kuruluşlarının daha fazla katılmasının ve Türkiye’nin diğer ülkelerle deneyim paylaşımına fırsat tanıyacağından ve bu konuda yapılacak tüm girişimlere destek vermeye hazır olduklarını belirtmişlerdir.
Programa konuşmacı olarak katılan; Engin Öztürk (Türkiye Devlet Hastaneleri ve Hastalara Yardım Vakfı-HASVAK), Yusuf Pustu (Sağlıkta Umut Vakfı-SUVAK), Dr. Nimet Baki (Trabzon Umut ve Savaşım Derneği), Fatma Gündoğdu (Onkoloji Hemşireleri Derneği), Prof. Dr. Şuayib Yalçın (Türk Kanser Araştırm ve Savaş Kurumu), Şerif Özhur (Kanser Hastalarına Yardım Derneği), Nermin Çeri (Pembe Güç Derneği), Sena Kaleli (Meme Sağlığı Derneği) Türkiye’de kanserle mücadele konusunda sivil toplumun yaptığı çalışmalardan örnekleri paylaşmışlardır.
Türkiye Kurumsal Sosyal Sorumluk Derneği Genel Başkanı Serdar Dinler, kanserle mücadele konusunun “Kurumsal Sosyal Sorumluluk” yaklaşımıyla da ele alınmasının kanserle mücadele alanını genişleteceğinden ve güçlendireceğinden örneklerle bahsetmiştir. Kanserle mücadele alanına özel sektör kuruluşlarının da dahil edilmesinin gerekliliğini vurgulamıştır.
Prof. Dr. Elif Dağlı sigara endüstrisinin kanserle mücadele konusundaki sorumluluklarından, Uzman Psiko-Onkolog Melek Uzunkavak hastaların kanser korkusunu yenmesi için Türkiye’de alınan önlemlerden, Dr. Aydın Dörtok kanser üzerine uluslararası sivil toplum deneyimlerinden ve ilaç sektörünün tüm dünyada kanserle mücadele alanındaki sorumluluklarından bahsetmiştir. Türkiye’den konuşmacıların yanısıra, değişik ülkelerden Onkoloji Günleri’ne katılmak üzere gelen Karine Hakobyan (Hasta Haklarını Koruma Merkezi-Ermenistan), Hanno Egipt (Estonya Kanser Derneği), Alexandra Plumpe (Medya ve Bilim Derneği-Almanya) karşılaştırmalı bir biçimde kanserle mücadele konusunda kendi ülkelerinin ve kuruluşlarının tecrübelerini aktarmışlardır.
Programın çalıştaylar bölümünde eğitmen ve moderatör olarak görev alan uluslararası eğitmenler Öyküm Sütlü, Görkem Bağcı, Gökçe Özaydın ve Mert Renkmen, uyguladıkları etkileşimli yöntemlerle misafirlerimizin kısa bir süre içerisinde programa adapte olmalarını ve birbirlerini kısa sürede tanımalarını sağlamışlardır. Bununla birlikte etkileşimli yöntemler kullanarak düzenlenen eğitim ve çalıştaylarda İnsan Hakları ve Hasta Hakları, Kanser ve Sivil Toplum, Kansere Karşı Mücadelede Devlet ve Sivil Toplum İşbirliği, Alandaki Zorluklar ve İhtiyaçlar ele alınmıştır. Uluslararası işbirliği ve uluslararası ağ oluşturmanın kanserle mücadelede yeni / yenilikçi yöntemlerini öğrenilmesi ve yaygınlaşmasının kolaylaşacağından bahsedilmiştir.
Onkoloji Günlerinin yeni bir başlangıç oluşturduğu ve bu başlangıcın uluslararası alanda etkisini artırabilmek için tüm katılımcı kuruluş temsilcileri, Genç Birikim Derneği’ne destek sağlaması konusunda görüş birliğine varmıştır. Genç Birikim Derneği’nin oluşturacağı iletişim ağının daha geniş katılımlı olabilmesi için dernek yöneticilerinin kanser konusunda düzenlenen uluslararası toplantı ve çalışmalara katılımının kolaylaştırılması için kuruluşların rol üstlenmesi konusunda bir prensip kararı da alınmıştır.
Onkoloji Günlerinin Geleceği Üzerine
Yurtdışından Onkoloji Günlerine katılan üst yapı kuruluşları ve sivil toplum kuruluşları, Onkoloji Günlerinin gelecek yıllardaki düzenlenmesi ve içeriğiyle ilgili olarak üç somut öneride bulunmuşlardır.
- Gelecek yıllarda düzenlenecek programların bir tema altında düzenlenmesi (Örneğin; hasta hakları, kanserle mücadele de sivil toplumun rolü, yaşam tarzı v.b)
- Organizasyonun Genç Birikim Derneği’nin başkanlığında uluslararası kuruluşların katılımıyla oluşacak (en az 7 kuruluş) bir sekreterya tarafından yapılması, sekreteryanın aynı zamanda Onkoloji Günlerinin gündemini de belirlemesi.
- Onkoloji Günlerine özel uluslararası bir iletişim ağı kurulması. Bu ağ vasıtasıyla Onkoloji Günlerinin sonuçlarının yaygınlaştırılması, gelecek yıllar için tanıtımının yapılması ve gelecek yıllar için eğilimlerin tespit edilmesi.
Genç Birikim Derneği tarafından tüm bu somut öneriler benimsenmiş ve en kısa sürede uygulamaya konması için girişimlere başlanmıştır.
Onkoloji günlerine bireysel katılım olmamasına özen gösterilmiş, çok sayıda bireysel başvuru bu nedenle dikkate alınmamıştır. Yurtdışından kanser alanındaki üst yapılar ve sivil toplum kuruluşlarından olan katılım, tanıtma konusunda yapılan çalışmaların çarpan etkisini artırmıştır. Yurtdışından DAVETLİ misafirlerimizin birçoğunun ilk kez gelmesine rağmen Türkiye hakkındaki bilgi düzeylerinin yüksekliği oldukça dikkat çekici olmuştur. Böylelikle gerçek dışı yanlış bilgilerin giderilmesi üzerine özel bir çalışma yapılmamıştır. Dernek olarak yaptığımız tanıtım planlamasında “aktif ve doğrudan tanıtım” yöntemleri esas alınmıştır.